33 ‘Wagner’ mensubunun Belarus’ta gözaltına alınmasına ve Rusya’ya iadesine dair ayrıntılar
Belarus’ta 9 Ağustos günü gerçekleştirilen tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinin bir hafta öncesinde, 29 Temmuz günü Belarus güvenlik güçlerinin, özel güvenlik şirketi “Wagner”in 33 personelini gözaltına aldığı bildirildi.
Ukrayna istihbaratı (SBU), olayın ardından yaptığı açıklamada Minsk’te başarısızlığa uğrayan provokasyonunu kesin bir dille reddederek, “Bunu biz yapmadık, FSB’nin provokasyonu” açıklamasında bulundu.
Komsomolskaya Pravda (KP) gazetesi muhabiri Aleksandr Kots’un haberinde, çoğunluğunun Ukrayna’nın doğusundaki Donbass bölgesinde savaş tecrübesi olan Rus vatandaşlarının Belarus topraklarına nasıl çekildiğine ilişkin ayrıntılar yer buldu.
Habere göre, yakalananlara Rus petrol ve doğal gaz şirketi Rosneft’in Venezuela’daki tesislerini korumaya yönelik bir sözleşme kapsamında Minsk’ten Venezuela’ya geçiş yapmaları taahhüt edildi.
Ukrayna güvenlik güçleri, Belaruslu meslektaşlarına ülkeye gelenlerin seçim öncesi durumu “istikrarsızlaştırma” amacı güden “Wagner” personelleri olduğunu söyledi.
Ruslar Minsk’te gözaltına alındı ve ilk önce terörle, ardından seçim öncesi kitlesel ayaklanmalar tertiplemekle suçlandılar.
Kiev, Donbass’ta Ukraynalı askerlere karşı savaşanların iadesi için talepte bulundu. Rus makamları, SBU’nun tüm planını ifşa etmeseydi, bunun ne şekilde sonuçlanacağı bilinmiyordu. O zaman bile tüm detayları Minsk’e göndermediler.
Ruslar ülkelerine gönderilmeden önce Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun en büyük oğlu Viktor, onlardan özür diledi. Ukraynalı gazeteciler, bazı yetkililerin ihaneti nedeniyle operasyonun başarısız olduğunu öne sürdü. Ukrayna parlamentosu (Rada), “hainleri” tespit etme maksadıyla geçici bir soruşturma komitesi kurmak için kolları sıvadı.
Bu arada, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı’ndan (CIA) Kiev’deki belirli personellerin tüm bu operasyonda parmağı olduğu ortaya çıktı.
Rus özel servislerinden bir kaynak KP muhabirine ayrıntıları anlattı:
Kaynağa göre olay, gözaltının ilk gününden itibaren netlik kazanmış, 7 Ağustos’ta duyurulan olayların arkasında SBU’nun olduğu, hata payı olmaksızın tespit edilmişti. Ekibin uçak biletlerinin Ukrayna topraklarındaki belirli şahıslar tarafından satın alındığı ve Kiev’den “gıyaben” sahte telefon numaraları alındığı yüzde 100 kanıtlandı.
Kaynağa göre, geçen ay içinde Ukrayna’nın bu özel operasyonda dahli olduğunu gösteren yeni bilgiler gün ışığına çıktı; örneğin, 25 Eylül 2019 tarihinde Harkov’da ikamet eden Ukrayna vatandaşı Aleksey Anatoliyeviç Kutsiyn tarafından kiralanan Rus şirketi “Rekonn”a ait bir IP adresi kullanılarak Rosneft’e çalışacak güvenlik görevlilerinin işe alınacağına yönelik bir reklam verildi.
KP’ye konuşan kaynak, Aleksey Kutsiyn’in SBU’da iyi bilindiğini ve “Borisenko” takma adlı bir personel olduğunu kaydetti.
Kaynak, “Diğer bir ipucu: Ruslarla yazışmalarda kullanılan sahte bir e-posta adresine bağlanan bir alan adı için ödeme, Ukraynalı ‘JSC Universal Bank’ın ödeme sistemi aracılığıyla Kanada’ya ait bir IP adresi üzerinden yapıldı” ifadelerini kullandı.
Buna ek olarak kaynağa göre Rus kolluk birimleri, Minsk’e giden Rusların sigortasının, ekip üyelerinden biri adına Ukrayna’ya ait IP adresi kullanılarak Moskova merkezli sigorta şirketi “Arsenal” vasıtasıyla yapıldığını tespit etti. Ancak onun Kiev’de olması mümkün değildi. Ayrıca, Moskova ve St. Petersburg’dan Wagner’in kıdemli üyelerine para transfer edenler belirlendi. Türkiye ve Ukrayna’da para transferiyle ilgili tüm zinciri açığa çıkarmak mümkündü.
Kaynak şöyle devam etti:
“(Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir) Zelenskiy’in Rada’da kurulmasına izin vermediği geçici araştırma komisyonunun yanı sıra; Gordon, Arestoviç ve Butusov gibi ‘bağımsız’ gazeteciler, yönünü misal olarak Çeçenistan uyruklu, aynı zamanda Kiev’de saklanan Daniel Albert ve Ahmedov Hasmagomed’e para transfer etme talimatını kimin verdiğini açıklayacak olan, eski SBU şefi Vasiliy Gritsak’ın danışmanı Giorgi Lortkipanidze’ye çevirebilir. Ayrıca, Minsk’te Gennadiy Kumpan’ın oğlu Vladislav’dan para alınmasını kimin istediğini de söyleyecekler. Hatırlatmama izin verin, ilki Belarus’taki bir grup vatandaşımızla tanıştı. 2018’de St. Petersburg’dan kaçan dolandırıcı Konstantin Tihomirov’u Odessa’da bulmak ve ona St. Petersburg’daki bağlantıları aracılığıyla geniş bir grup vatandaşımız için Belarus’a para transfer etmesini kimin istediğini sormak da mümkün. Tihomirov’u çabucak bulmak için Odessa’da ikamet eden Vadim Verbitskiy’i bulmanızı tavsiye ederiz, o söyleyecektir.”
Öte yandan habere göre, Rusların gözaltına alınmasının hemen ardından, 30 Temmuz’da Kiev’e verdiği raporda da kanıtlandığı üzere ilk olarak haberdar edilen Ukrayna’nın Minsk Büyükelçisi İgor Kizim oldu.
Kaynağa göre de Kiev bu olaya müdahil olmasaydı, Ukrayna elçisinin bunu bu denli çabuk öğrenmesi olası değildi.
Kiev’deki casuslar
Aynı zamanda hem SBU hem de Ukrayna Dış İstihbarat Teşkilatı bu operasyona müdahil oldukları yönündeki suçlamaları inkar etti. Ardından Savunma Bakanlığı’na bağlı Ana İstihbarat Müdürlüğü’nün yeni başkanı Kirill Budanov, bunun FSB’nin bir provokasyonu olduğunu söyledi. Ayrıca Ukraynalı gazeteci Gordon, Lukaşenko ile yaptığı röportajın bile özel bir operasyonun parçası olduğunu dile getirdi.
KP’ye konuşan kaynak şunları söyledi:
“Ya, başarısızlığı itiraf etmek kimin hoşuna gider? Herkes kazanan gibi görünmek ister. Bu nedenle Ukrayna medyasına ve internete verilen çelişkili ifadeler ve eylemler, amaçlı ve kasıtsız sızıntılar… Buna Ukrayna makamlarının, görünürde dost bir ülkeyi kullanma yönündeki ‘gizemli’ kirli planlarının açığa çıktığının fark edilmesinden ötürü yaşadığı bariz şoku da ekleyin. Ve şimdi birisi kendini CIA’ya izah etmeli.”
“Bu provokasyonun geliştirilmesine tam olarak kimlerin dahil olduğunu biliyor musunuz?” sorusuna ise kaynak şu yanıtı verdi:
“Evet, biliyoruz. Ve Verhovna Rada’nın gelecekteki geçici araştırma komisyonuna ve bağımsız gazetecilere, SBU Karşı İstihbarat Müdürlüğünün beşinci departmanının bulunduğu Kiev’in Patorjinskaya Caddesi’ndeki 5/7'ye gitmelerini, üçüncü kata çıkarak 309, 314, 315, 316 no’lu ya da daha iyisi 317 no’lu ofisin kapısını açmalarını, orada mesela beşinci müdürlüğe bağlı ikinci departmanın çalışanı olan Vladislav Dolgozvyag’ı bularak herkesin ilgisini çeken dosyayı kasadan çıkarmasını istemelerini tavsiye ediyoruz. Kasanın boş çıkması halinde, daha önce bu konuda farklı zamanlarda ve farklı biçimlerde çalışmış olan beşinci müdürlüğün birinci ya da ikinci departman çalışanlarının bir listesini göstereceğiz.
Karşı istihbarat biriminin beşinci müdürlüğünün birinci departmanında çalışanlar:
— Pavlo Gennadiyoviç Levçenko
— Valentin Mykolayoviç Makarenko
— Kostyantin Anatoliyoviç Romanov
— Pavlo Vasiloviç Mazarçuk
— Sergey Petroviç Vaşçenko
— Andrey Mykolayoviç Myhalitskiy
— Viktor Viktoroviç Bazelyuk
— Sergey Pertoviç Maglovaniy
— Viktor Vladimiroviç Gladiyşev
— Sergey Vasiloviç Parhomenko
— Maksim İvanoviç Laşç
— Sergey İgoroviç Korolov
— Vladislav Yuriyoviç Sidorenko
— Aleksandr Yuriyoviç Kokaryev
— Dmitriy Yuriyoviç Kozlovkiy
— Pavlo Sergeyoviç Karpaçov
— Maksim Vladimiroviç Kalko
— Konstantin Andreyoviç Kornyeyev
— Sergey Vladimiroviç Savitskiy
Beşinci müdürlüğün ikinci departmanında çalışanlar:
— Kostyantin Anatoliyoviç Romanov
— Valeriy Viktoroviç Vintonenko
— Viktor Vladimiroviç Litovçenko
— İvan Vasiloviç Onişçuk
— Viktor Mykolayoviç Zaets
— Aleksandr Aleksandroviç Levişçenko
— Oleg Vladimiroviç Struk
— Mykola Olegoviç Korçun
— Maksim Olegoviç Rubets
— İvan İvanoviç Markov
— Taras Mykolayoviç Zahola
— Dmitriy Sergeyoviç Piddyaçiy
— Vladislav Vladimiroviç Dlogojyaga
— Bogdan Sergeyoviç Bondar
— Aleksey Viktoroviç Gavriyk
— Sergey Aleksandroviç Gavriylenko
— Yuriy Andreyoviç Golubinka
— Aleksandr Vladimiroviç Demyanoviç
— Anton Valeriyoviç Zayviy
— Andrey Andreyoviç Mihayilenko
— Andrey Anatoliyoviç Muşta
— Bogdan Vladimiroviç Pavlyatenko
“Donetsk ve Lugansk bölgeleri SBU Karargahı Üçüncü Müdürlüğünün Karşı İstihbarat Departmanı Başkanı Aleksey Zagaynov ve yardımcısı Dmitriy Tureviç’e, ‘dürüstlerin işinin’ ardından tatillerinin nasıl geçtiğini sormak da mümkün. Bu memurlar operasyonun tertiplenmesi hakkında da bir şeyler biliyorlar.”
“Davanın hukuki kısmı; SBU Ana Soruşturma Müdürlüğünün birinci duruşma öncesi soruşturma müdürlüğünün ikinci departmanının, özellikle önemli dosyalara bakan kıdemli soruşturmacısı Yarbay Aleksandr Stanislavoviç Tomusyak tarafından açıklığa kavuşturulabilir.”
Kaynak, “CIA’dan bahsettiniz. Bu hikayedeki rolü nedir?” soruna şu yanıtı verdi:
“Yukarıda belirtilen kasıtlı ve kasıtsız sızıntılardan biri, operasyonun farkında olan ve planın tertiplenmesinde yer alan, CIA istasyonu ‘T’nin ‘SBU çevrelerinde iyi bilinen’ bir çalışanıyla alakalıydı. Nöbettekiler, resmi CIA temsilcisi Timothy James Skovin’i ya da onun birinci yardımcısı Brian Thomas O’Byrne’i ABD’nin Kiev Büyükelçiliği’ne bekleyebilir, eğer isterlerse size çok ilginç şeyler anlatacaklar.”
Esas plan
“Planın tertibi neydi?” sorusuna kaynak, şöyle yanıt verdi:
“Asıl plan, SBU’nun ilgisini çeken Rus vatandaşlarını bir tuzağa çekmekti. Son aşamada, Amerikalıların yardımıyla ilaveten, Belarus — Rusya ilişkilerini bozmaya dönük daha küresel, stratejik bir hedef ortaya çıktı. Bu nedenle SBU, ekibi Minsk’e getirdi ve İstanbul’a gitmemeleri için gerekli koşulları yarattı.”
Bu arada Ukrayna medyasında, isimleri belirsiz SBU personellerine atıfta bulunularak, uçağın Ruslarla birlikte ayrılmasının ardından Ukrayna’daki havaalanlarından birine inmesinin beklendiği bildirilmişti. Olayların gazetecilik versiyonları farklıydı; uçaktaki Ukraynalı casus ya aniden hastalanan bir hasta ya da teröristmiş gibi davranmak zorunda kaldı.
Ancak kaynak bu versiyon hakkında şüpheci. Kaynak, bu tür opsiyonların SBU ofislerinde ilk aşamada tartışıldığını kaydederek 2020 baharında, bir grup sözleşmeli “Wagner üyesinin” Minsk’e sürüklenmesine ve Belarus özel servislerinin eliyle alıkonulmasına karar verildiğini ifade etti.
Kots, Ukrayna’da bazılarının operasyonun “ihanet” nedeniyle başarısız olduğuna inanma eğiliminde olduğunu öne sürerek, 24 Temmuz’da Zelenskiy ile yapılan bir toplantıda operasyonun ertelenmesi yönünde karar alındığı iddiasını paylaştı.
Kaynak ise, “Belki de Zelenskiy’in 24 Temmuz’da toplantısı vardı. Hatta belki bu konuyla alakalı olabilir. Seyahat tarihi 25 Temmuz olan 33 Rusun ‘Minsk-İstanbul’ güzergahındaki bilet rezervasyonlarının 20 Temmuz’da Kiev’den iptal edildiğini hatırlatmama izin verin” dedi ve “Yani, 24’ünden dört gün önce eylemi düzenleyenler, tüm Rus vatandaşlarının Belarus’ta kalacağını ve ardından Ukrayna’da yolun sonuna geleceğini varsaydı” diye ekledi.
Gözaltıların ertesi günü, yani 30 Temmuz’da Ukrayna tarafının iade belgelerini şaşırtıcı bir biçimde hızlıca hazırladığını belirten kaynak, çünkü belgeleri kime vereceklerini peşinen bildiklerini ya da bunları önceden aldıklarını dile getirerek “Soru şu ki, uçağı Kiev’e indirecekseniz neden bu belgelere ihtiyacınız var?” sorusunu sordu.
‘Skor tablosuna bakmak gerekir’
Yetkili Rus makamlarına “Peki bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu yönelttiğini belirten Kots, şu yanıtı aldığını kaydetti:
“Bu operasyon, sadece yankı bulan başarısızlığı ve tabiri caizse büyük ölçekli uluslararası maceracı doğası nedeniyle geniş ölçüde duyuldu. Bu arada, SBU’nun bu şekilde insanları tuzağa düşürme girişimleri daha önce de oldu. Örnek olarak 2018–2019’da SBU’nun Donbass’taki geçici operasyonel grupları, aynı planı izleyerek bu türden reklamları internette yayınladı. Bu arada, DHC ve LHC’nin güvenlik kurumları, bölge sakinlerini zamanında bilgilendirdi. Yani bu yeni bir şey değil. Ve genel olarak istihbarat ve karşı istihbarat operasyonları, karmaşık öğelerin performansının değerlendirildiği birer artistik buz pateni veya ritmik jimnastik değildir. Burada başarı ya da başarısızlık nihai sonuçla değerlendirilir. Hokeyde olduğu gibi skor tablosuna bakmak gerekir. Ve bugün Rus vatandaşlarının evlerinde olduğunu görüyoruz. SBU da dahil olmak üzere Kiev’deki hükümet, komşu ülkenin güvenini nasıl yeniden tesis edeceğini bilmiyor. Ukrayna’da bizzat Devlet Başkanı Zelenskiy’in ‘ihaneti’ aranıyor. Herkes SBU’nun nasıl yalan söyleyebileceğini gördü. CIA, Kiev’deki meslektaşlarına fazla güveniyor. Bu bir başarısızlık değilse nedir? SBU ve GUR’un kendi aralarında bu operasyona ne dediğini bilmiyoruz, ancak ‘bumerang’ adı buna çok uygun; atıldı ve geri döndü.”
